ไปเจ้ยเคย (1)
หนังสือพิมพ์ภูเก็ตโพสต์ วันที่ 1-15 พฤศจิกายน 2552
 ฉันรอคอยการเดินทางมาถึงของกุ้งเคยที่บ้านในไร่เป็นเวลานานนับปี เพื่อรอจะได้ไป เจ้ยเคย ตามคำเชิญชวนของเพื่อนที่อยู่บ้านในไร่ ซึ่งเป็นชุมชนที่อยู่ทางฝั่งทะเลตะวันตกว่า เคยขึ้นแล้ว...ไปเจ้ยเคยกันเถอะ
ยามสายของวันที่แดดร่ม ลมแรงเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา ฉันได้รับข่าวจากเพื่อนหนุ่มว่า กุ้งเคยฝั่งทะเลอันดามันมาแล้ว ชาวประมงแถวๆ อ.ท้ายเหมือง จ.พังงาออกไปเจ้ยเคยกันทุกวัน และต้องเดินทางไปบ้านในไร่วันนี้!
เหตุผลสำคัญที่ทำให้ฉันตกปากรับคำในทันทีและ สนใจการมาถึงของกุ้งเคยฝั่งทะเลอันดามันก็คือ การเจ้ยเคย ...ฉันไม่รู้จักการเจ้ยเคย จริงอยู่ คำว่า เคย ก็คือ กะปิ แต่ เจ้ย นั่นคืออะไร? คงต้องไปค้นหา
หมู่บ้านในไร่ หมู่ที่ 7 ต.นาเตย อ.ท้ายเหมือง จ.พังงา เป็นชุมชนที่ตั้งอยู่ริมชายฝั่งทะเลอันดามันและได้รับความเสียหายจากธรณีพิบัติภัยสึนามิทั้งชุมชน ชาวบ้านโดยส่วนใหญ่ประกอบอาชีพประมงพ้นบ้าน เช่น อวนปลา อวนหมึก อวนลอยกุ้ง 3 ชั้น อวนปู หรือการเจ้ยเคย เป็นต้น ส่วนแม่บ้านก็มีอาชีพรับจ้างทั่วไป เช่น การติดตายาง
ครั้งแรกที่ฉันได้ยินคำว่า เจ้ยเคย ยอมรับว่างง และไม่เข้าใจคืออะไร แต่พอจะเดาได้ว่า ต้องเกี่ยวข้องกับกุ้งเคยแน่ๆ
เจ้ย เป็นภาษาใต้แปลว่า การตัก ช้อน ดังนั้นการเจ้ยเคยก็คือการช้อนกุ้งเคย นายอนันต์ เขื่อนหมื่น หรือ ใครๆ มักจะเรียกว่า โกอ๊อด ขยายความไขข้อข้องใจทำให้ฉันถึงบางอ้อในทันที และโกอ๊อดเล่าให้ฟังถึงเครื่องมือการเจ้ยเคยว่า การเจ้ยเคยจะมีเครื่องมือคือมีคันไม้ไผ่ 1 คู่ ความยาว 7 เมตร และเย็บถุงอวนเข้ากับคันไม้ไผ่ ไว้ด้านหน้าของเรือประกอบกับเครื่องยนต์ ใช้เรือท้องแบน เป็นเรือลำเล็ก ถ้าดูลักษณะภายนอกจะคล้ายเรืออวนรุนลำเล็ก แต่คันรุนที่จะรุนกุ้งเคยจมน้ำทะเลเพียง 3-4 เมตร เพราะกุ้งเคยจะอยู่รวมตัวเป็นฝูงบริเวณผิวน้ำ น้ำทะเลลึก ประมาณ 6 - 8 เมตร ฉะนั้นคันไม้ไผ่จะไม่จมลงไปรุนถึงพื้นทราย
จริงอยู่ที่เครื่องมือการเจ้ยเคยมีลักษณะเหมือนอวนรุน ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ทำลายทรัพยากรชายฝั่งและผิดกฎหมายตามประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
การเจ้ยเคยมีความแตกต่างจากเรืออวนรุนตรงที่คันไม้ไผ่บนเรือท้องแบนทำการช้อนตักเฉพาะฝูงกุ้งเคยเท่านั้น และคันไม้ไผ่ก็ไม่ลงไปดันและรุนถึงพื้นทราย ส่วนเรืออวนรุนนั้นมีคันไม้ไผ่ที่ลงไปสัมผัสถึงหน้าดินทำการผลักและดันไปข้างหน้าจะทำการกวาดต้อนสัตว์น้ำวัยอ่อนที่อาศัยอยู่หน้าดินเข้าไปในถุงอวน อีกทั้งจะทำลายหญ้าทะเลเป็นแหล่งอาศัยของสัตว์น้ำวัยอ่อน เป็นอาหารของพะยูน และเป็นระบบนิเวศที่สำคัญของทรัพยากรชายฝั่ง
ถ้าวันนั้นฉันไม่ไปเห็นกับตาตัวเองว่าการเจ้ยเคยได้แต่กุ้งเคย ก็คงไม่เข้าใจและถ้าเห็นเรือท้องแบนของชาวบ้านจอดเทียบท่าโดยประกอบเครื่องมือเจ้ยเคยไว้บนเรือก็คงเข้าใจว่า นั่นคือเรืออวนรุนลำเล็ก
และแล้ว...ความไม่เข้าใจกันก็เกิดขึ้น
จะเกิดอะไรขึ้น
โปรดอ่านต่อฉบับหน้า ....
ผู้เขียน สุจารี ไชยบุญ
องค์การความร่วมมือเพื่อการฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติอันดามัน |
